Nasze lotnictwo wojskowe czyli Polskie Siły Powietrzne.
HISTORIA
Początki Polskiego lotnictwa sięgają I wojny światowej, istniały wtedy w ramach armii zaborców Polskie eskadry. Po odzyskaniu niepodległości w listopadzie 1918 roku od razu zaczęto tworzyć Siły Powietrzne. Na wyposażenie pierwszych eskadr składał się sprzęt lotniczy pozostawiony przez armie zaborców oraz zdobyty w walce przez Powstańców Wielkopolskich. Praktycznie też zaraz zostały użyte bojowo / przeciwko Niemcom, potem w walkach na Ukrainie o Lwów oraz w wojnie Polsko-Bolszewickiej w 1920r /. Oprócz maszyn zdobytych rozpoczęto proces zakupu nowych samolotów poza granicami kraju. W wyniku czego Siły Powietrzne posiadały samoloty produkcji niemieckiej, austriackiej, francuskiej, brytyjskiej i włoskiej. Do pierwszych samolotów na których latali i walczyli Polacy należały min. maszyny: Fokker E.V. , Fokker D.VII, Bristol F.2B Fighter, SPAD II, Sopwith Dolphin, Albatros C.X, Abatros C.XII, LVG C.VI.
Rozwój lotnictwa spowodował potrzebę szkolenia nowych pilotów, w związku z tym w 1925roku utworzono w Grudziądzu Oficerską Szkołę Lotnictwa, dwa lata później została przeniesiona do Dęblina, gdzie istnieje do dziś /Szkoła Orląt - Wyższa Szkoła Oficerska Sił Powietrznych/.
Przez lata dwudzieste Polskie lotnictwo opierało się jeszcze na samolotach importowanych /min. francuski SPAD 61C1, POTEZ XV, POTEZ XXV, Farman F68BN4 Goliath/. Rozwój przemysłu umożliwiał już jednak produkcję licencyjną, skorzystano z tego produkując na licencji samoloty: Potez XXV, Fokker FVII, PWS-A czyli Czeska AVIA BH-33/. Początek lat trzydziestych to rozwój Polskich konstrukcji, pierwszym Polskim myśliwcem był PWS-10. Praktycznie nasz przemysł lotniczy w tym okresie dostarczał wszystkie potrzebne typy samolotów wojskowych dla naszego lotnictwa. Następne konstrukcje myśliwskie to PZL P-7a oraz jego rozwinięcie PZL P-11c i PZL-24. Bombowce to: PZL.23 Karaś, PZL.37 Łoś. Przed wybuchem II wojny światowej polskie lotnictwo dysponiowało 745 samolotami z czego 400 w jednostkach liniowych, zorganizowanych w 6 pułkach. W skład lotnictwa wchodziła: Brygada bombowa na PZL.37 Łoś, pościgowa na PZL P-7a i PZL P-11c, dywizjony liniowe na PZL.23 Karaś, dywizjon morski i eskadry łącznikowe na Lublin R.XIII. Z wyjątkiem bombowców Łoś wszystkie samoloty były już przestarzałe i ustępowały niemieckim maszynom.
Do połowy lat trzydziestych nasze lotnictwo było nowoczesne potem niestety nastąpił wyścig zbrojeń i szybki rozwój konstrukcji lotniczych, szczególnie niemieckich. W naszym kraju nowocześniejsze konstrukcje eksportowano / PZL P-24 min. do Grecji gdzie wzieły udział w wojnie obronnej w 1940r /, a niektóre tj. PZL P-50 Jastrząb, PZL.38 Wilk, PZL.48 Lampart nie wyszły ze stadium projektów i prototypów. Pomimo tego w wrześniu 1939 roku nasze Siły Powietrzne zadały hitlerowcom spore straty / wg źródeł niemieckich Luftwaffe straciło 247 samolotów/ same tracąc większość sił / część sił, ok 50 samolotów przeleciało do Rumunii/ , większość ocalałych lotników także przekroczyła granice Węgier i Rumunii. Nasze samoloty zostały później wykorzystane bojowo przez Rumunów w walce z ZSRR.
Przegrana obrona w kampanii wrześniowej 1939roku nie oznaczała końca walki dla naszych lotników, jak już wspomniałem sporej liczbie udało się przedostać do Rumunii, a następnie do Francji, gdzie tworzono Polskie oddziały. Pierwszą jednostką był myśliwski Dywizjon Warszawski I/145 / jedyny Polski dywizjon, reszta pilotów walczyła w dywizjonach francuskich w ramach tzw. kluczy kominowych./ walczący na samolotach Caudron CR.714, były to nieudane samoloty, znacznie ustępujące samolotom Luftwaffe. Jak wiemy obrona Francji w 1940roku skończyła się klęską / skapitulowali szybciej niż my rok wcześniej / pomimo sporych sił niewiele ustępującym niemieckim. Polsce lotnicy odnotowali wtedy ok. 50 strąceń wrogich samolotów.
Po kapitulacji Francji większość lotników przedostaje się do Anglii, biorąc udział w obronie ich kraju, osiągając spore sukcesy i przyczyniając się do zwycięstwa Bitwy o Anglię / lotniczej obrony terytorium Angli przed nalotami Luftwaffe /. Początkowo piloci byli przydzielani do Dywizjonów RAF-u potem tworzono już typowo polskie dywizjony / min. myśliwskie 302, 303, 306, 307, 308, 315, 316, 317, 318 oraz bombowe 300, 301, 304, 305 /, walczące / do 1944roku / pod dowództwem brytyjskim. Łączne straty zadane Luftwaffe przez naszych pilotów walczących na zachodzie to ok 770 maszyn /w tym w roku 1940 ok 215/. Sprzęt dostarczany do naszych dywizjonów po raz pierwszy nie ustępował przeciwnikowi / latano min. na Hurricane, Spitfire różnych wersji, Mustanga, Wellington IC, Lancaster, Liberator, Warwick /. Warto dodać iż najskuteczniejszym dywizjonem myśliwskim podczas Bitwy o Anglię był nasz 303 Dywizjon im. Tadeusz Kościuszki. Po zakończeniu II wojny światowej jednostki te zostały rozformowane.
Także na wschodzie w ramach tworzenia Ludowego Wojska Polskiego pod okiem wschodniego "brata" zaczęto tworzyć podwaliny lotnictwa Polskiego. Pierwszą jednostką była 1 Samodzielna Eskadra Lotnictwa Myśliwskiego powiększona wkrótce do rozmiarów Pułku / 1 Pułk Lotnictwa Myśliwskiego "Warszawa". Sformowano też 2 pułki lotnictwa bombowego. Jednostki te brały udział w wyzwalaniu ziem Polskich na przełomie 1944/45 roku. Pod koniec wojny Ludowe Wojsko Polskie dysponowało ponad 600 samolotami w 4 dywizjach lotniczych i kilkunastu samodzielnych pułkach. Oczywiście walczyli na samolotach produkcji ZSRR. Były to min. Jak-9, Ił-2, Pe-2, UT-2, Po-2, wyjątkami były transportowe C-47 Skytrain, P-39 dostarczane do ZSRR przez aliantów w ramach umowy Land Lease.
Po wojnie w Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej rozwijano i modernizowano siły powietrzne. Ponieważ jednak byliśmy całkowicie zależni od ZSRR, zakupy sprzętu realizowane były na wschodzie min. bombowce Tu-2, Ił-12, szkolne Jak-18. Powoli następuje era odrzutowców, także w naszym lotnictwie na wyposażenie trafiają Jak-23, MIG-15, Ił-28. na początku lat 60-tych MIG-17. Udaje się także rozpoczęcie produkcji licencyjnych MIGów-15, pod nazwą LIM-1, LIM-2 oraz MIGa-17 pod nazwą LIM-5. Także nasi konstruktorzy nie próżnują powstaje TS-11 Iskra, samolot szkolno-bojowy pozostający w służbie do 2022r. Pod koniec lat 60-tych Polskie lotnictwo jest już w pełni odrzutowe / oczywiście samoloty z napędem śmigłowym służyły dalej w jednostkach transportowych AN-2, AN-26,AN-28 oraz służyły do szkolenia /. Następne konstrukcje lotnicze dostarczane do naszych dywizjonów to MIG-19 oraz SU-7, następnie SU-20, SU-22 i MIG-21 / MIG-21 wyjątkowo długo służył w Polskim Lotnictwie, ostatni lot 2004roku, wcześniej wycofano już z służby nowocześniejsze MIGi-23, które zakupiono w 1979r. /. Rodzina samolotów MIG eksploatowanych w Polsce kończy się na MIG-u 29, użytkowany jest do dnia dzisiejszego. Lotnictwo to nie tylko samoloty, od lat trzydziestych ubiegłego wieku rozwijano konstrukcje śmigłowców, a pod koniec II wojny światowej armie walczące użytkowały niewielkie ilości tego rodzaju uzbrojenia. Nasze lotnictwo rozpoczęło użytkowanie śmigłowców od SM-1 i SM-2 / licencyjne MI-1 /. Kolejne modele to produkcje MILa MI-4, MI-6, MI-8, MI-14, MI-17,MI-24. Oprócz tego udało się wyprodukować w Świdniku własne konstrukcje SW-4 Puszczyk, W-3W Sokół, W3R Anakonda / wcześniej licencyjny PZL Kania/.
DZISIEJSZE WYPOSAŻENIE WOJSK LOTNICZYCH.
| Samoloty myśliwskie: | ||
 |
MIG-29A Fulcrum
Samolot produkcji byłego ZSRR, pierwsze egzemplarze dotarły do Polski w 1991r. Zakupiono 12 szt. tego myśliwca, kolejne otrzymano od Niemiec, a klika wymieniono z Czechami za śmigłowce W-3W Sokół. |
12 szt |
| Samoloty wielozadaniowe: | ||
 |
F-16C Advanced Block 52+ Samolot wielozadaniowy amerykańskiej produkcji. Zakupiony w 2006r. |
36 szt + 12 szt szkolno-bojowych F-16D |
| Samoloty myśliwsko-bombowe: | ||
 |
Suchoj SU-22M4
Samolot myśliwsko-bombowy wyprodukowany w byłym ZSRR. |
18szt |
|
Samoloty transportowe: |
||
 |
CASA C-295M Samolot transportowy produkcji Hiszpańskiej |
14 szt. |
 |
PZL M-28/M-28R1 Bryza/AN-28 Samolot produkcji byłego ZSRR /AN-28/, natomiast w mieleckich zakładach lotniczych na licencji produkowana jest zmodernizowana wersja tego samolotu pod oznaczeniem M-28 w wersjach transportowych oraz specjalnej - Bryza R1, rozpoznania morskiego. |
16 szt |
 |
C-130 Hercules Samolot transportowy produkcji amerykańskiej. |
7 szt. |
|
Samoloty szkolno-treningowe |
||
 |
TS-11 ISKRA Samolot szkolno-bojowy produkcji polskiej. Wycofane z użycia w 2022r. |
41 szt. |
 |
TC-130 II Orlik Turbośmigłowy samolot szkolny, produkcji polskiej. |
37 szt. |
| Śmigłowce szturmowe: | ||
 |
MIL MI-24D Śmigłowiec szturmowy produkcji byłego ZSRR |
24 szt. |
| Śmigłowce transportowe | ||
 |
PZL W-3W Sokół Śmigłowiec transportowy produkcji polskiej. |
20 szt |
 |
MIL MI-2 Śmigłowiec transportowy produkcji byłego ZSRR |
30 szt |
 |
MIL MI-8 Śmigłowiec transportowy, produkowany w Rosji i na Ukrainie. |
30 szt. |
| Śmigłowce wielozadaniowe | ||
 |
MIL MI-14/MI-17 Śmigłowiec wielozadaniowy produkcji byłego ZSRR. Pełni w naszym lotnictwie funkcje ZOP i SAR |
5 szt. |
 |
SH-2 Kaman Śmigłowiec morski produkcji amerykańskiej. Przekazany naszemu lotnictwu wraz z fregatami typu Oliver Perry |
3 szt. |
 |
W-3R Anakonda, W-3PL Głuszec Śmigłowiec wilozadaniowy produkcji polskiej. Wytwarzany w Świdniku w kilku wersjach. |
12 szt. |
|
Śmigłowce szkolno-treningowe |
||
 |
PZL SW-4 Puszczyk Śmigłowiec produkcji polskiej /Świdnik/ |
24 szt. |
STRUKTURA
Struktura organizacyjna Sił Powietrznych obejmuje: Dowództwo Sił Powietrznych, Centrum Operacji Powietrznych z podległymi ośrodkami dowodzenia i naprowadzania oraz centrami koordynacji operacji powietrznej, dwie brygady lotnictwa taktycznego, brygadę lotnictwa transportowego, trzy brygady rakietowe OP i pułk rakietowy OP, dwie brygady radiotechniczne oraz jednostki zabezpieczenia i szkolne. Siły Powietrzne składają się z następujących rodzajów wojsk:
- Wojsk Lotniczych odpowiedzialnych za funkcjonowanie jednostek latających. Mają one decydujący wpływ na skuteczność obrony polskiego terytorium. Zapewniają również szkolenie wszystkich pilotów i części personelu naziemnego dla wszystkich rodzajów lotnictwa wojskowego RP. Lotnictwo taktyczne grupuje lotnictwo myśliwskie, myśliwsko-bombowe i rozpoznawcze wyposażone w samoloty F-16, MiG-29 i Su-22. Jego podstawowym zadaniem jest zapewnienie ochrony przestrzeni powietrznej Polski, niszczenie celów powietrznych, naziemnych i nawodnych przeciwnika oraz wykonywanie rozpoznania.W 2009 roku nastąpiła reorganizacjiwojsk lotniczych - w miejsce brygad lotnictwa zostały utworzone skrzydła: 1. i 2. Skrzydło Lotnictwa Taktycznego (SLT), 3. Skrzydło Lotnictwa Transportowego (SLTr) oraz 4. Skrzydło Lotnictwa Szkolnego (SLSz).
- Wojska Obrony Przeciw Lotniczej przeznaczoncyh do zwalczania środków napadu powietrznego przeciwnika w powietrzu, jak również obrony jednostek wszystkich rodzajów sił zbrojnych, wybranych obiektów oraz stref. Zorganizowane są w dwie brygady i dwa pułki rakietowe Obrony Powietrznej. Na ich wyposażeniu znajdują się zestawy rakietowe ziemia-powietrze Newa Wega i Krug) oraz artyleria lufowa. Dysponują też przeznaczonymi do ochrony własnych pododdziałów przenośnymi, ręcznymi wyrzutniami rakietowymi (Strzała-2M, Grom).
- Wojsk Radiotechnicznych przeznaczonych do prowadzenia ciągłego rozpoznania radiolokacyjnego oraz radiolokacyjnego zabezpieczenia działań Sił Powietrznych, są też elementem składowym sojuszniczego systemu rozpoznania radiolokacyjnego zasilając w informację o sytuacji powietrznej, znad terytorium Polski i jej najbliższego otoczenia, systemy dowodzenia NATO. Rozpoznanie radiolokacyjne realizowane jest przez ciągłą obserwację przestrzeni powietrznej wydzielonymi siłami i środkami WRt Sił Powietrznych. Radiolokacyjne zabezpieczenie działań bojowych Sił Powietrznych obejmuje zabezpieczenie działań Wojsk Lotniczych SP i Wojsk Obrony Przeciwlotniczej SP.
Siły Powietrzne, jako jeden z czterech rodzajów Sił Zbrojnych (Wojsk Lądowych, Marynarki Wojennej i Wojsk Specjalnych), to dziś jedna z najbardziej dynamicznie rozwijających się formacji Sił Zbrojnych RP. Funkcjonuje w ramach narodowego systemu obrony powietrznej oraz zintegrowanego systemu sojuszniczego NATO. Siły Powietrzne przeznaczone są głównie do obrony przestrzeni powietrznej kraju, prowadzenia operacji mających na celu utrzymanie przewagi w powietrzu oraz wspierania innych rodzajów wojsk. Składają się z Wojsk Lotniczych, Wojsk Obrony Przeciwlotniczej i Wojsk Radiotechnicznych.
Głównym zadaniem Wojsk Lotniczych jest zapewnienie bezpieczeństwa w obrębie przestrzeni powietrznej, zwalczanie celów przeciwnika w powietrzu, na lądzie i wodzie, samodzielnie bądź przy współdziałaniu z innymi rodzajami wojsk. Formacja ta w głównej mierze wykonuje misje bojowe, rozpoznawcze, transportowe (przerzut powietrzny żołnierzy, sprzętu wojskowego i uzbrojenia) i szkoleniowe. Statki powietrzne, jakimi dysponują Wojska Lotnicze są zgrupowane w bazach lotnictwa taktycznego, transportowego i szkolnego.
Podstawowym zadaniem Wojsk Obrony Przeciwlotniczej jest odpieranie ataków powietrznych przeciwnika poprzez zwalczanie wrogich środków napadu powietrznego. Misje te wykonują przede wszystkim przy użyciu rakiet "ziemia-powietrze" i systemów artylerii przeciwlotniczej. Wojska OP wykorzystują nowoczesne zautomatyzowane systemy wykrywania i identyfikacji celów powietrznych, naprowadzania i kierowania ogniem oraz środki łączności. Przeznaczone są również do osłony ważnych obiektów znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej oraz jednostek wojskowych przed atakiem z powietrza. Ściśle współdziałają z lotnictwem oraz pozostałymi rodzajami Sił Zbrojnych RP. Zorganizowane są w dywizjony rakietowe OP bezpośrednio podległe 3 Brygadzie Obrony Powietrznej w Warszawie.
Zasadniczą rolą Wojsk Radiotechnicznych jest kontrola przestrzeni powietrznej w wyznaczonym obszarze działania poprzez system rozpoznania radiolokacyjnego przy użyciu nowoczesnych stacji radiolokacyjnych. Wojska te powiadamiają o użyciu środków napadu powietrznego przeciwnika z określeniem ich położenia i kierunku przemieszczania. W skali Sił Powietrznych formacja ta jest jednym z najmłodszych rodzajów wojsk, jednakże wdrożenie w ostatnich latach nowej generacji uzbrojenia pozwoliło Wojskom Radiotechnicznym stanąć w szeregu najnowocześniejszych jednostek Sił Zbrojnych. Współpracują z systemem obrony powietrznej NATO realizując szereg zadań w ramach Zintegrowanego Systemu Obrony Powietrznej NATO (NATO Integrated Air Defence System - NATINADS). Zgrupowane są w bataliony radiotechniczne podległe bezpośrednio pod 3 Brygadę Radiotechniczną we Wrocławiu.
BAZY LOTNICZE
 |
1 Baza Lotnictwa Transportowego w Warszawie wyposażenie: śmigłowce transportowe MIL Mi-8, W-3 Sokół |
 |
8 Baza Lotnictwa Transportowego w Krakowie |
 |
12 Komenda Lotniska w Mirosławcu 8 Eskadra Lotnictwa Taktycznego |
 |
21 Baza Lotnicza w Świdwinie |
 |
22 Baza Lotnicza w Malborku |
 |
23 Baza Lotnicza w Mińsku Mazowieckim witryna www |
 |
31 Baza Lotnictwa Taktycznego w Poznaniu |
 |
32 Baza Lotnictwa Taktycznego w Łasku |
 |
33 Baza Lotnictwa Transportowego w Powidzu |
 |
41 Baza Lotnictwa Szkolnego w Dęblinie |
 |
42 Baza Lotnictwa Szkolnego w Radomiu |
| czerwiec 2023r. | |
| Artykuł przez ostatnią dekadę stał się trochę nieaktualny. Trwają pracę nad aktualizacją... |
opracowano na podstawie : Wikipedii, witryny PSP
fot. Krzysztof Łybko