POKAZY LOTNICZE

PIKNIKI I POKAZY LOTNICZE  /ang. AirShow /

     Od udanego lotu braci Wright nie upłyneło tak wiele czasu, a już zaczęto organizować pokazy lotnicze. Co prawda były to małe imprezy, często przy okazji wystaw i salonów. Jedną z pierwszych takich imprez był pokaz w Paryżu w 1908 roku zorganizowany wraz z salonem samochodowym. Przed I Wojną Światową odbyło się kilka takich airshow. Po zakończeniu walk w krwawej I Wojnie Światowej do organizacji takich imprez dołączyło kilka państw europejskich oraz USA. Pilotów wojskowych oraz innych śmiałków nie brakowało, w powietrzu wyczyniano różne cuda, na ile tylko pozwalał na to sprzęt. Skoki spadochronowe, chodzenie po skrzydłach, wyścigi lotnicze, akrobacje to tylko niektóre atrakcje tamtych airshow. W Polsce piokazy ograniczały się do struktur wojskowych, ewentualnie przeloty formacji z okazji defilad w święta państwowe. Koniec lat trzydziestych XX wieku to kolejna wojna światowa i samoloty prezentowane są w walce, nie na pokazach czy piknikach. Musi upłynąć kilka lat, zniszczona Europa powoli dzwiga się z gruzów, jeden z pierwszych airshow znowu w Paryżu. Jest rok 1949, odbywa się 18 Salon Aeronautyczny na pobliskim lotnisku Orły zorganizowano airshow. W kolejnych latach imprezę przeniosiono na lotnisko Le Bourget, gdzie odbywa się cyklicznie co dwa lata do dziś. Imprezy lotnicze wracają do łask także w innych wolnych krajach Europy Zachodniej. Organizowane zostają pokazy tj. brytyjskie Farnborough, niemieckie ILA i inne.
    Całkowicie inaczej natomiast jest po wschodniej części "Żelaznej Kurtyny" w naszym kraju i u sąsiadów wszystko jest tajne, za zrobienie zdjęcia MIGa można trafić do więzienia, więc dopiero rozpad ZSRR i faktyczne odzyskanie niepodległości umożliwia organizacje pokazów lotniczych dla mas. W okresie "zimnej wojny" co prawda sporadycznie odbywały się pokazy lotnicze dla przedstawicieli najwyższych władz, częściej natomiast organizowano defilady lotnicze z okazji państwowych świąt /min. w 1966roku z okazji 1000-lecia Państwa Polskiego/. Po 1989 roku jako jedne z pierwszych odbyły się pokazy lotnicze w 1998r. na Dęblińskim lotnisku Szkoły Orląt. Długo szukano odpowiedniej lokalizacji dla tego typu imprezy masowej, oprócz Dęblina były także airshow w Gdyni - Babich Dołach czy Poznańskim lotnisku Ławica. W końcu w 2000r. zorganizowano airshow w Radomiu i tu pozostano. Jeśli chodzi o naszych sąsiadów z byłego Układu Warszawskiego, na stałe w historię pokazów lotniczych wpisały się takie airshow jak: czeskie CIAF / Czech International Air Fest /, słowackie SIAF / Slovak International Air Fest /, rosyjskie MAKS, czy węgierskie pokazy w Kecskemet.

     Od kilku ostatnich lat zainteresowanie imprezami lotniczymi typu airshow stale rośnie. Możemy zaobserwować rosnącą liczbę mniejszych imprez czyli pikników i festynów lotniczych. Część z aeroklubów organizuje takie imprezy już cyklicznie, co roku, kilka zorganizowało jednorazowe festyny lotnicze. Aktualnie w Polsce cyklicznie co dwa lata odbywa się jeden duży Air Show w Radomiu oraz ok 20-30 mniejszych pikników w każdym roku. Do najbardziej znanych pikników lotniczych zaliczyłbym min. Mazurski Airshow, Małopolski Piknik Lotniczy,  Leszno Air Picnic oraz piknik w Rybniku i Bielsku Białej. Był też organizowany przez kilka lat z rzędu Piknik Lotniczy Góraszka, ale po sprzedaży terenu lotniska, piknik przeszedł do historii.

    Czym róźni się prawdziwe Airshow od Pikniku? oczywiście rozmachem, liczbą zaproszonych do pokazów gości, lotniczych zespołów akrobacyjnych, pilotów akrobacyjnych i wojskowych grup pokazowych. Jak można to było zaobserwować na zeszłorocznym Airshow Radom 2013, program takiej imprezy podzielony jest na blok aeroklubowy i na blok pokazów sprzętu wojskowego. Pierwszy jest niejako na rozgrzewkę, ale również ciekawy, natomiast blok wojskowy, którego gwiazdami są zespoły akrobacyjne jest esencją takich pokazów.  Organizacja airshow jest kosztowna i wykracza poza możliwości lokalnych aeroklubów i samorządów. Takie airshow przyciąga też większą ilość fanów lotnictwa, / i nie tylko / np.  na AirShow Radom 2011 przybyło ponad 180 tys. widzów, dla porównania, austriackie AirPower 2011 zanotowało frekwencję ponad 290 tys.
Natomiast Piknik czy Festyn Lotniczy organizowany przez lokalny aeroklub cechuje specyficzny program pokazów, w którym prym wiodą piloci cywilni. Można zaobserwować pokazy pilotów akrobacyjnych, pilotów szybowców, a także sporo prywatnych samolotów prezentowanych przez ich właścicieli. Oczywiście są także wyjątki, od czasu do czasu uda się zaangażowac do pokazu także wojsko i np. na Mazury Airshow prezentował się Wojskowy Zespół Akrobacyjny Iskry, na pikniku w Łososinie Dolnej , para F-16 czy śmigłowce bojowe MI-8 i W-3PL Głuszec na pikniku w Bielsku. Impreza taka przyciąga od kilku do kilkudziesięciu tysięcy widzów.

    Osób odwiedzających pokazy i pikniki lotnicze zazwyczaj nurtuje pytanie, czy to bezpieczne? To samo może zniechęca osoby, które jeszcze nie były na takiej imprezie masowej, a chciałoby zabrać na nią jeszcze dzieci. Jak pamiętamy z historii pokazów lotniczych, kilkukrotnie dochodziło do wypadków. Do największych tragedii doszło w 1988r. podczas airshow w amerykanskiej bazie wojskowej w miejscowości Ramstein-Miesenbach, zgineło wtedy 70 osób. Drugim tragicznie zakończonym był airshow zorganizowany na Ukrainie w 2002r. Tam też były ofiary wśród widzów. Od tamtych wypadków minęło już trochę czasu, w międzyczasie  zmieniono bardzo restrykcyjnie przepisy dotyczące organizacji airshow, zabroniono wykonywania pewnych figur akrobacyjnych oraz zakazano wlatywania nad widownie. Zwiększono odległość i wysokość, na której wykonuje się akrobacje lotnicze. Niestety także na pokazach i piknikach organizowanych u nas w kraju dochodziło do wypadków, na szczęście nie ucierpiał nikt z widowni. Na Airshow Radom w 2007r. dochodzi do zderzenia dwóch samolotów z zespołu akrobacyjnego "Żelazny", piloci giną. Kolejny wypadek znowu na kolejnym AirShow Radom w 2009r. tym razem rozbija się białoruski myśliwiec Su-27, załoga ginie. Na piknikach lotniczych też nie obyło się bez wypadku min. na 5 Płockim Pikniku Lotniczym ginie jeden z lepszych pilotów akrobacyjnych... Mam nadzieje, iż te incydenty nie zniechęcą Państwa do licznego odwiedzania pokazów lotniczych,  organizowanych już wg. nowych standardów.

    Zainteresowane tematem osoby zapewnie śledzą doniesienia prasowe czy newsy z portali lotniczych, szukając informacji o nowych terminach pokazów czy pikników lotniczych. Na łamach serwisu internetowego Pokazy Lotnicze Online chciałbym Państwu przekazać jak najwięcej informacji dotyczących tego typu imprez. W dziale pt. Harmonogram Imprez znajdują się dokładne terminy oraz miejsca bardziej znanych airshow odbywających się w Europie, a szczególną uwagą zostały objęte imprezy krajowe. Dostępny jest tam także link do strony internetowej organizatorów.
Ponizej przedstawam listę pokazów lotniczych z krótkim opisem, odbywających się cyklicznie przez ostatnie lata. W opracowywaniu są bardziej szczegółowe informacje dotyczące poszczególnych imprez. Będą one sukcesywnie zamieszczone na łamach serwisu.

Pokazy i pikniki lotnicze w kraju